Dialetto

Luca 24, 1-8 secondo Orazio Sala

Dumeniga matina, de bunura,
i donn vann al sepolcro cuj ünguent
c’ànn preparaa par la sepultura
ma quand che rivan là, trovan pü nient:

un sassun gross che gh’era lì a l’ingress,
chissà cumè, a l’era staa spustaa
e ‘l corp del nost Signuur, anca Lüü stess
al gh’era pü, cumè ‘l füdess scapaa.

E intant che luur in lì e ‘l sann nò se fà
ga sa presenta du figüür splendent
che tacan ditu e fatu a ciciarà
e i donn sbassan ul cò. Ma stann atent.

“Nel sitt di moort a vègnuf chì a cercà
vun che l’è viiv? A l’è giamò pü chi!
Ul Fioo de l’Omm al resuscitarà-
questa l’ha dii Luu- e subit, al terz dì!!!

Quand l’era in Galilea, va l’à dii!!”
Sti donn a toan sü e cùran via
e intant ga vegn in ment da ‘vè sentii
quand Lüü l’aveva faa ‘sta prufezia.

Giovanni 20,1-9 secondo Orazio Sala

La Maria de Magdala la và,
l’era ‘l primm dì de tütt la setimana,
‘nduè gh’è la tumba, e ‘mè la riva là
la veed na roba che ga paar istrana:

quell sassùn gross che gh’era in sü l’entrada
a l’è pü lì; quei vun l’à tira via;
la torna indree e, tüta strabafada,
la và ‘n del Pedar, par fass di ‘me ‘l sia

che ‘n quejghidün l’à purtaa via ‘l Signuur.
Ul Pedar l’era lì cunt un discèpul
e tütt e düü partissan anca luur
cumè saett par na a vedè se diàvul

gh’è capitaa. E quand rivan luur düü
vedan i bind par tera e ‘l lenzurèll
ghe ga quatava ‘l cò, piegà ‘nca lüü
pulitu e metüü lì ‘n d’un cantunscèll.

E alura credan che ‘l Signuu ‘l ghè no
che l’è pü lì, e dunca vann a cà
ma s’inn nammò metüü dent in del cò
che Lüü l’avria duvüü rissüscità,

cumè la Bibia l’eva sèmpar dii,
ma luur l’ann minga nanca mò capii.

Luca 2,1-14 secondo Orazio Sala

L’Augusto Imperaduur l’eva pensaa
de fà pulitu ul cüünt, par nà a vedè
quant’eran i sò sudditi,e l’à faa
un censiment; e i gent navan, a pè,

(quej vun anca a cavall, ma eran puchitt)
a segnass dent induè ch’eran nassüü
oman e donn, vecc e fiöö pinitt
e, se eran ispusaa, al paèes de lüü.

Ul Pepp e la Maria eran de cà
a Nazarètt, che ‘l resta in Galilea,
ma gh’è tucaa partì per fass segnà
sü là a Betlèmm, paees de la Giüdea;

e quest perchè Lüü l’era discendent
a la luntana del re David, ma
sicume che uramai l’era ul mument,
hann quasi gnà faa in temp a rivà là,

che senza pudè dì nè düü nè trii,
in una stala, lì tra un böö e ‘n asnin,
sta pora tusa, Lee l’à parturii:
e inscì a gh’è nassüü ‘l Gesu Bambin.

E la Maria l’à fassaa sü puliit
e pö l’à pugiaa sù su ‘n zicch de fegn
sura la mangiatoia, e cumè siit
a l’era propri miser; ma l’impegn

che meteva ‘l böö e anca l’asnin
in del bufacch adòss par riscaldà
stù rubatèll ammò tant piscinin,
a l’è staa assèe par minga fal gelà.

E luur l’evan cercaa un pustesell
un puu migliur par pudè nà a durmì
ma, cara grazia s’evan truvà quell
perchè l’era tütt pien, ma pien inscì…

Ben, ‘dess che ‘stu Fiöö l’eva nasüü
a sa tratava de fal davè ‘n giir;
ma ‘l Padreternu al ga pensa Lüü:
al ciapa ‘angiarin che ‘l gà lì a tiir

el ga diss: “T’ai vedat quii pastuur
giù lalinsci che ‘l paar che còcan via?
Và giù e dicch che ‘l Cristu Salvatuur
a l’è nassüü; e facch vedè la via

par andà là a truvall!” Queschì l’è naa
‘mè ‘na saèta, e ‘l sa presenta giù
in mezz a questi chì, imbambulaa
davanti a ‘sta gran lüüs, cumè i cucù,

e ‘l diss quell che ‘l deev dì: “Che ‘l fiöö l’è là
sura ‘na rastrelera, dent ni fass…”
el ga fà veed induè che devan nà
intant che altar angiar rivan bass,

e al Padreternu, in cieel, cantavan gloria
e tanta paas in tèra, in tütt i cà
di gent unest, pacifich senza boria
armaa sultant de buna vuluntà.

 

L’E’ UL DI’ DI MORT: PIANGEMM ?

Biroeul e sant-carlitt…
L’è anmò bonora e semm già chì, nun viv,
pront per nà al Cimiteri: i mocolot,
i vas, i fior, i zoffranèj…Stanott,

mort vecc e mort pinitt
-quij ch’eran bon e quij ch’eran cativ-
se dessèdan e disen: -Quanti fior!
Hin tucc per nun…vardee, che bèj color!…

E Coronn, e ciaritt!
Che belèe, quij roeus lì! E i semper-viv?
Pàren fint, tant ch’hin bej! Che brava gent,
sti omen e sti donn, sti nost parent!:

vecc, giovin e fiolitt
-quij bon, quij gramm e qui minga cativ-
hin vegnuu scià, denanz ai nost ritratt,
ai crus, ai tomb… Sgobbàven comè i matt,

giràven, mai quiett,
intorna ai monument: strasc e scovin,
per netà sta cà nostra…Oh, car Signor!
Chì gh’è vegnuu nissun: gh’è nanca un fior!

Chi podarìssom mett
una roeusa (là in tropp); e anca on ciarin
dèvom pizzà (là ghe n’è trii): content?…
E mò pòdom fà festa, gh’è anca ol vent,

sentii se ‘l boffa!!… E intant’
el scorliss tucc i foeuj e tucc i fior:
el ghe insegna a dì sù on’orazion
propi per nun…Scoltee!! Ol Crusunon,

drizz, in mezz a stì piant,
in del primm Camp, el vosa:”Per amor,
fee citto, ch’el ven ciar, tornee a dormì
(Mont Olimpin l’è ‘rosa’)…ormai l’è dì”-…

Gisella Azzi (1912 -2002)

NEW ORLEANS FUNCTION – Louis Amstrong

A ricordo di un grande attore e regista monteolimpinese

MEMORIA DA PAEES

In ‘sti cent’ann, o Mundrumpin, t’ee quasi
perduu la memoria da paees
cun lee a t’ee perduu ‘nca dàsi dàsi
i tò bei viit, i tò murùn, i scees:

la tera che cantava cun la geent
che nava in prucesiun in di tò gees,
viva e lusenta cumè un gran serpeent,
a ligà streec insema tanti imprees.

Cun lee a gh’è sparii la tua rusada,
l’arieta celestina, ul suu curtees,
la lunga primavera infiuchetada
da zuff de rebugnaach e da scirees.

Gh’è sparii i giooch di fioo adree i paiee,
ul bacan dal furmeent trebiaa in da l’era,
ul cantà di scigaad e di pulee,
i fiamàscur dal scèp traa in giir par tera.

Quel pudè, par i grand, cuntàla su,
la festa, in usteria o sul segraa;
quel cuur infularmaa dal dillaù,
par turnà a cà cuntent da vess stracaa.

Quela parola dida quand che tòca,
quela careza mai rivada in fuund,
e quel basin cunt tutt ul coor in boca,
butaa là svelt, ma che ‘l vareva un muund…

Ul ben mja faa dumà cun l’andà in gesa,
ma in dal pruveed par quj che gh’à bisogn;
quel cercà sempar da truvà un’intesa:
tutt ropp svanii, cumè fudessan sogn!

A Cardina anca ‘l laghett mò l’è sugaa…
La Cà de l’Amicizia l’è sarada:
inn pooch a regurdass che i Scapigliaa
pai lumbaard ànn faa lì da batistrada!

Se da su là mi guardi adess la fera
di straad tutt impregnaa da garavan,
cui cà ch’inn tutt faa su ‘na quei manera,
cui geent che sann pu nanca quel che fann,

rimpiangi i teemp e tutt i ropp ch’è moort
senza capì che a guardà indree gh’u toort.

BERNARDO MALACRIDA